07/06/2022 - Robert Aro
Geçen hafta Joe Biden ve Amerikan Merkez Bankası (FED) başkanı Jerome Powell nadir görülen ve alışık olmadık bir şekilde bir araya geldi.
Beyaz Saray’ın açıkladığına göre, Biden şunları söyledi:
“Basit bir önermeyle başlıyorum: FED’e ve onun bağımsızlığına saygı göstermek önemli. Tıpkı benim daha önce yaptığım ve bundan sonra da yapacağım gibi.”
Ortada bir sorun var ki, uzun bir zaman önce FED’in bağımsızlığına gölge düştü. FED ve Kongre son iki yılda pandemiden bu yana, trilyonlarca dolar harcayarak mevzuattan kaçınmak, enflasyonist borç programları oluşturmak, doğrudan teşvik programları hazırlamak için birlikte çalıştı.
Fiyatların olağanın dışında artmasının ya da doların zayıflamasının başlıca sebebi, bu programların meydana getirdiği para arzının genişlemesi ve ülke genelindeki işletmeleri kapanmaya zorlanmasıdır. Elbette, hükümet kanadı, mevcut enflasyon sorununun merkez bankası ve hükümetin müdahalesinin bir sonucu olduğunu haklı olarak kabul etmeyecektir.
Biden FED’e saygı çağrısının ardından enflasyonla mücadele hakkında şöyle söyledi:
“FED başkanı Powell ve diğer FED idarecileri, enflasyon sorununa tıpkı benim yaptığım gibi bütün dikkatlerini verdiklerini söylediler.”
Hem Biden hem de Powell enflasyonun doğasını anlayamadıkları için halka bir tür hikaye anlatıyorlar ve bu yüzden onlara göre enflasyona bazen Putin, bazen darboğazlık ve bazen de sürekli olmayan geçici fenomenler sebep oluyor. Biz onların geçmişte bunu yapmadıkları gerçeğini varsayarak enflasyon sorununa kusursuz bir şekilde odaklanacaklarını düşünemiyoruz. Halk para biriminin neden değer kaybettiği konusunda güvenilir tartışmalar yerine, adeta hikayeler ve parmakla gösterilen “cambaza bak, cambaza bak!” hedef şaşırtmalarına maruz kalıyor.
Zaman geçtikçe, geçmişte anlatılan sahte hikayelerin gerçeği ortaya çıkar. Hatta buna örnek olarak ABD hazine bakanı Janet Yellen CNN’e bir itirafta bulundu ve şöyle dedi:
“Sanırım enflasyonun izleyeceği yol konusunda yanılmışım.”
Janet Yellen gibi kuşağımızın en donanımlı iktisatçılarından birinin “geçici enflasyon” hikayesini anlattığını göz önüne alın ki, bu durum bir ekonomi teorisinden ziyade gerçekten bir hikaye olarak ortaya çıktı.
Başarısızlığın resmi devam ediyor. Halkın merkezi planlama ekonomisinin çöküşünün nasıl olduğunu bilmesi önemlidir. Genellikle bu tip ekonomik planlar aynı şekilde iflas eder; hatalar, yanlışlar, dikkatsizlik, eğrinin gerisine düşme gibi. Söz konusu plancıların budalalıkları ya da daha kötüsü palavraları nihayet ortaya çıktığında, onların başarısızlıklarının bedelini toplum öder.
Sistemin bir bütün olarak, başarısızlık için nasıl planlandığını ve bizim buna nasıl izin verdiğimizi anlamak önemlidir. Aynı bürokratlardan daha iyi bir ekonomik planlama beklemek yerine, bu planlamacılardan tamamen kurtulmanın bir yolunu bulmak zorundayız. “Biz insanlar” planlamacılara ihtiyaç duymayız aksine onlar bize ihtiyaç duyarlar.
Powell ve Biden’ın toplantısını tetikleyen şey, aydan aya artan yüksek enflasyonun uyandırdığı kanaat ve bu ikilinin enflasyonu anlamadaki başarısızlıkları olabilir mi?
Toplantıdan önce Biden Wall Street Journal’a bir açıklama yaptı:
“Öncelikle, Federal Rezerv enflasyonu kontrol etmek için birincil sorumluluğa sahiptir. Benden önceki ABD başkanı (Trump) FED’i küçük düşürdü ve geçmiş başkanlar uygunsuz bir şekilde enflasyonu kontrol altına almaya çalıştı. Ben böyle yapmayacağım.”
Sonuç olarak, Biden’ın mesajı geleceğe dair güvenle ve umutla bakılacak bir manzara çizmiyor. Bizi her şeyin iyi olacağına ve geçmişten ders çıkardıklarına ikna etmeye çalışıyorlarsa iyi bir iş yapmıyorlar. Biden’ın sürece güvenme temalı mesajlarına bakmamız gerekir. Çünkü onun kısa vadeli hedefleri; bir durgunluk getirmek, hisse senedi, tahvil ve konut piyasasını çökertmek ve uzun vadede ABD dolarının satın alma gücünü mahvetmek gibi görünüyor. Eğer bunları başarırlarsa mevcut sistem, bizi ekonomik felakete götüren bu insanların geri adım atmamalarını sağlayacak bir garanti vadediyor.
Yazar - Robert Aro
Robert Aro, Mises Power and Market blogunda Federal Rezerv ve merkez bankacılığıyla ilgili konularda yazan Toronto'dan yeminli bir muhasebe meslek mensubudur (CPA, CA).
Çevirmen - Gökhan Kara
Bu yazı mises.org sitesinin ''The Theme of Failure'' adlı yazısının çevirisidir.
Image Source - Fox