Çok, çok uzak bir gelecek, MS 2600. Tek Devlet, en az bin yıldır milyonların yaşamı üzerinde tam kontrole sahip. Her alfanümerik kişi (artık hiçbir insanın adı yoktur) yalnızca atanmış makine benzeri işlevleri başkalarıyla tam olarak senkronize şekilde kusursuz ve itaatkar olarak gerçekleştirmek için yaşar. Bu varoluş, en yüksek hizmeti, en yüksek mutluluğu sağlar - üretim ve işbirliğinde en üst noktayı. Ya da propaganda görevlileri herkese güvence vermeye devam ediyordur. Dünyayı fethetmiş olan Tek Devlet, güneş sistemini fethetmeyi amaçlamaktadır.
Bu görev için uzay gemisi inşa eden itaatkar bir matematik mühendisi, "aşk" denilen rahatsız edici duyguyu adeta bireyciliğin hain sularında [saf zehir] boğulmadan yaşayamayacağını isteksizce keşfeder. Kahramanımız ve anlatıcımız D-503, Benefactor'a (Tek Devlet’i yöneten acımasız diktatör) doğuştan gelen bir bağlılıktan, herkesin iyiliği ve uzaydaki diğer halkların gelecekteki gelişimi için bir günah çıkarma günlüğü yazıyor. Tam bir kafa karışıklığını itiraf ediyor.
Devasa cam uzay gemisinin baş mühendisi, varoş muhitlerden bir kadınla ateşli bir ilişkiye sahipse, kusursuz Tek Devlet bir aksaklık olmadan devam edebilir mi? Duvarın yanlış tarafından? Dogmanın yanlış tarafından? Kahraman D-503 daha ne kadar uykusuz kalabilir, işi kaçırabilir, tüm kuralları çiğneyebilir, fedaileri kandırabilir, çocuğuna sahip olmak isteyen pembe biletli ciphera* ihanet edebilir, baş isyancı ile cinsel münasebette bulunabilir, ve hatta uzay gemisini kendi aracı olarak kullanabilir?
Biz, bu hicivli ve sapkın fütürist distopik kitap, D-503'ün, sevgilisi idamla karşı karşıyayken bile sondan bir önceki mutluluğu bir kez daha Tek Devlet'in kozasında bulup bulmadığını veya zalim rejimin bir daha toparlanamayacak kadar bozuk olup olmadığını çözerek sona eriyor.
Biz evrensel bir klasiktir. Umut ve değişim vaadi genç öğrenci aktivistleri heyecanlandırır. 1917'de Rusya'daki Bolşevik isyanı kesinlikle öyleydi. Yani, devlet kontrolü, sansürü ve zulmü gibi tanınmaz kabuslara dönüşene kadar öyleydi.
1920'lerde Petrograd'ın umudunu ve ardından dehşetini paylaşan Yevgeny Zamyatin ve Ayn Rand (Alissa Zinovievna Rosenbaum) çağdaştı. Rand, tarih alanında uzmanlaştığı ve felsefe alanında yandal yaptığı Petrograd (Leningrad) Üniversitesi'ne giriyordu. Hapishanelere girme eğilimi olan Zamyatin, hapis cezası çekiyordu. Bir öğrenci aktivisti olan Zamyatin, "gerçek edebiyatın deliler, keşişler, hayalperestler, isyancılar ve şüpheciler tarafından yaratılması gerektiğine" ikna oldu, bu yüzden hapsedilmelerini yaratıcı bir şekilde kullandı. 1921'de Rand'e Ben'i, Orwell'a 1984'ü ve Huxley'e Cesur Yeni Dünya'yı yazmaya teşvik edecek kitabı yazdı.
Ve nasıl bir kitaptı o. O nasıl bir kitap!
Biz hem kapitalizmi hem de komünizmi hicveden Zamyatin’dir. Bu sosyal sistemlerin insanları ruhsuz makinelere dönüştürdüğünü idrak etti. Zamyatin'e göre kapitalizm, bilimsel yönetimin babası F.W. Taylor tarafından entelektüel olarak yönetilen İlerici Çağın Verimlilik Hareketi [Efficiency Movement] aracılığıyla insan robotlar yarattı. Komünizm, yeni Sovyet Adamını acımasız ve düşüncesiz "ölü canlılara" çevirdi.
Biz'in gelecekteki toplumunda tüm nüfus sadece prangalarla rahattır. Bu milyonlar, daha hayal güçlerinden arınmadan önce, her petrokimyasal gıda küpünü bir metronomda 50 kez son derece titiz bir şekilde aynı anda çiğneyerek tatmin oluyorlardı. Hiçbir özgürlük yoktur. Özgürlük arzusu yoktur - ta ki matematikçi D-503, I-330 ile karşılaşana kadar. Perdelerin indirilebildiği, düzenlenmiş bir Seks Günü'nde uçuşan kıvılcımlar D-503'ü ateşler. D ne olduğundan hiçbir zaman tam olarak emin değildir, ancak bir daha asla eskisi gibi değildir.
Zamyatin kendine özgü bir manifaturacı olabilirdi. Kısa cümleler ve şifreli, matematiksel kodlarla yazardı. Zamyatin bir mühendisti; Randall bir fizikçi. 2006'daki yeni çevirisi, kodlanmış alt metin anlayışını iyi bir şekilde kullanıyor. Randall, yazar bugün Biz’i yazıyor olsaydı, anlatıcının D-503'e "hikayeyi bir blog biçiminde koymasını" sağlayacağını iddia ediyor. Bu pis, punk bir dildir."
Bruce Sterling, önsözünde, "Biz, orada doğup orada yaşayan birinin bilinci aracılığıyla gelecek hakkında yazmaya yönelik ilk girişimlerden biridir." iddiasında bulunuyor. Ayrıca muhtemelen şimdiye kadar yazılmış ilk distopik eserlerden biridir.
Kendi başına bir bilimkurgu yazarı olan Sterling, Zamyatin'in 1921'de hava geçirmez şekilde kapatılmış şehirler, sentetik yiyecekler, üniseks giysiler, Metropolis benzeri devasa apartman bloklarına toplu şekilde hareket eden insansız hava araçları kalabalığı, dev uzay gemilerinde vızır vızır, sağır edici yolculuklar, beyin ameliyatı yoluyla zihin kontrolü gibi bilim kurgu unsurlarını yaratmasından tam anlamıyla etkilenmişti.
"Zamyatin'in kitabı, yeni oluşturulan sansür kurulu tarafından yasaklanan ilk kitaptı."
Sterling, ateşli bir Bolşevik destekçisi olan yazarın Stalin tarafından ezildiğini; Zamyatin’in 1937'de fakir ve beklenmedik bir şekilde öldüğünü belirtiyor. Zamyatin'in kitabı, yeni oluşturulan sansür kurulu tarafından yasaklanan ilk kitaptı. Biz, 1988'de duvarın yıkılmasına kadar Rusya'da hiç yayınlanmadı. "Bolşevik isyanının donmuş dogmaya ve totaliter durağanlığa acımasız düşüşünün" hikayesi, anavatanında yalnızca elden ele geçen yırtık pırtık bir el yazması olarak dolaştı. 1924'te İngilizce olarak yayınlanan ilk yayın, Rand, Orwell ve Huxley'in tahayyüllerine yerleşen versiyondu.
Zamyatin, kodlamalarının, aşırı yüklenmiş özlülüklerinin ve kıyaslarının, "yirminci yüzyılın Batılı bilim adamları arasında en çok incelenen ikinci Rus romanı" Biz'i yapmak için birleştiğini bilse muhtemelen eğlenirdi. Ancak, kendi devrimini ve entropi üzerindeki insan eylemini benimsemesinin bugünle olağandışı bir şekilde alakalı olduğunu bilmek onu düpedüz büyüleyecekti.
* Cipherlar Tek Devlete bağlı vatandaşlara verilen addır ve devlet kimin kiminle cinsel ilişkiye gireceğini belirler. Bunun için de cipherlara pembe biletler verilir.
Yazar: Floy Lilley
Çeviren: Serdar Sert
Orijinal makale: https://mises.org/library/totalitarianism-and-politics-sex
