Bu makalenin başlığı, Avusturyalı iktisatçı Ludwig von Mises'in (1881–1973) "sağlam para ilkesi" dediği şeyi özetlemektedir. Mises'in dediği gibi:
Sağlam para ilkesinin iki yönü vardır. Piyasanın yaygın olarak kullanılan bir değişim aracı seçimini onaylamada olumludur. Hükümetin para birimi sistemine müdahale etme eğilimini engellemede olumsuzdur.
Hükümetlerin despotik saldırılarına karşı sivil özgürlüklerin korunması için bir araç olarak tasarlandığı fark edilmezse, sağlam para fikrinin anlamını kavramak imkansızdır. İdeolojik olarak siyasi anayasalar ve kanunlar ile aynı sınıfa girer.
Mises, sağlam paranın, devlet tarafından yapılan tecavüzlere karşı insanların özgürlüklerinin vazgeçilmez bir savunma hattı olduğunu ve sağlam paranın devletin dikte ettiği değil, serbest piyasada insanlar tarafından seçilen bir tür para olduğunu söyler. Kendimizi içinde bulduğumuz dünya oldukça farklı bir yerdir. ABD doları, euro, Çin renminbisi, yen veya İsviçre frangı olsun, paralarımız devletin tekelinde olan itibari para birimlerini temsil ediyor.
İtibari para, çoğu insanın hayal edebileceğinin ötesinde geniş kapsamlı ve ciddi şekilde ekonomik ve sosyal olarak yıkıcıdır. İtibari para enflasyonisttir; diğerlerinin pahasına birkaç kişiye yarar sağlar; patlama ve düşüş döngülerine neden olur; aşırı borçluluğa yol açar; toplumun ahlakını bozar; ve her şeye gücü yeten devlete, tiranlığa giden yolu açar.
Merkez Bankacılığı Marksisttir
1970'lerin başında dünyanın dizginsiz bir itibari para rejimini benimsemesinden bu yana “devletin” genişlemesi ve sonuç olarak bireysel özgürlüklerin o zamandan beri baskı altında olması kesinlikle tesadüf değildir. Devlet kendisini itibari parayla besliyor. Sadece yeni borç veriyor ve daha sonra itibari para rejiminin kalbinde yer alan merkez bankası tarafından paraya çevriliyor.
Belki de merkez bankacılığı kavramının gerçekten Marksist bir kavram olduğuna inanmamı şaşırtıcı bulacaksınız. (Merkez bankacılığının sadece Marksistler tarafından tercih edildiğini söylemiyorum. Hiç de değil! Merkez bankacılığını onaylayan başka ideolojiler de var.)
1848 Komünist Manifesto'larında, Karl Marx (1818-83) ve Friedrich Engels (1820-95), komünizmi kurmak için gerekli önlemlerin bir listesini derlediler. 5 numaralı ölçü aşağıdaki gibidir:
Devlet sermayesi ve münhasır bir tekel ile bir ulusal banka aracılığıyla kredinin devlet elinde merkezileştirilmesi.
Bu çerçevede, devlet itibari paranın mutlak hakimi haline geldiğinde, onun daha da büyümesi ve sonunda korkulan derin devlete dönüşmesi için kapıların açılacağına şüphe yoktur. Ve derin devlet, tarihten de bildiğimiz gibi, bireysel özgürlüklere ve hürriyetlere pek itibar etmez.
Parayı Yeniden Harika Yapmak: Sağlam Paraya Dönmek
Ne yapılması gerekiyor? Pekala, eldeki zorluk “Parayı Yeniden Harika Yapmak”! Bu, her şeyden önce, devletin para üretim tekelinin sona ermesini ve parada serbest bir piyasanın açılmasını gerektirir. Serbest para piyasası, insanların kullanmak istedikleri para türünü seçme özgürlüğüne sahip oldukları ve insanların hemcinslerine para kadar iyi hizmet edebilecek alternatif mallar sağlama özgürlüğüne sahip oldukları anlamına gelir.
Bununla birlikte, mevcut durumda, kripto para birimi alanının ortaya çıkması göz önüne alındığında bile, “para sorununa” nihai bir çözüm henüz gelmedi. Bunun nedeni, finansal aracılık sorununun kripto para ekosisteminde hala çözülmemiş olmasıdır; bu konuya birazdan döneceğiz.
Ama önce şu soruyu ele alalım: Devlet kontrolündeki itibari para rejiminden serbest para piyasasına nasıl geçebiliriz?
İlk strateji parasal aydınlanmadır - mümkün olan en geniş kitleyi itibari paranın kötülükleri ve onların kişisel hayatlarını, ailelerini ve topluluklarını nasıl etkilediği hakkında bilgilendirmek. Bu aynı zamanda insanlara itibari para rejimine, yani serbest para piyasasına üstün ve uygulanabilir bir alternatif olduğunu açıklamayı da içerir.
İkinci strateji, özellikle teknolojik aksaklıklar ve ekonomik karlılık açısından alternatif para birimleri ve ödeme sistemleri alanında ilerleme kaydediyor. Bu, aramızda girişimci ruhla hareket edenler için aktivite alanıdır.
Kripto Paranın Sınırları
Kripto para topluluğu, özellikle bitcoin topluluğu ve ayrıca değerli metallere dayalı ödeme sistemi sağlayıcıları son yıllarda bu alanda bir miktar ilerleme kaydediyor, ancak ne yazık ki henüz zafere ulaşılamadı.
Örneğin, bitcoin hala bazı ölçeklenebilirlik ve performans sorunlarına sahiptir. Şu anda, bitcoin ağı dünya çapında her gün yaklaşık 350.000 işlemle zirveye ulaşıyor ve mevcut konfigürasyonu göz önüne alındığında, muhtemelen neredeyse tam kapasitede çalışıyor. Karşılaştırıldığında, Alman itibari para ödeme sistemi tek başına her iş günü ortalama 75 milyondan fazla işlem gerçekleştiriyor. Ödeme işleme açısından bakıldığında, bitcoin henüz itibari para birimlerini geride bırakamadı.
Ayrıca, modern bir ekonomide para birimi, finansal aracılık olasılığını (daha önce bahsettiğim bir konu) sağlamalıdır. İnsanlar genellikle paraları için ödeme veya depolama hizmetleri talep eder veya gerçekte kullandıkları paranın türünden bağımsız olarak borç para vermek isterler. Çoğu zaman bu kişiler arası yeterli değildir, üçüncü bir taraf gereklidir.
Aracılık hizmetlerinin mevcut devlet düzenlemeleri dışında sunulması zordur. Aslında, herhangi bir kripto para biriminin finansal karmaşıklığına bir üst sınır koyacaktır. Bu, itibari para birimlerine kıyasla rekabet güçleri üzerinde ağır bir engeldir. Ve eğer bir kripto para birimi açık alana çıkarsa, devletin boynunu bükerek, onu işletmeleri yok eden düzenlemeler ve kısıtlamalar içinde boğacaktır. Finansal aracılık sorunu hala çözülmemiş olduğundan, mevcut koşullar göz önüne alındığında, mevcut kripto para birimlerinin devleti bir kenara itmeyi ve itibari para birimini aynen bu şekilde değiştirmeyi başaracağı konusunda şüpheci olmak için neden var.
Değerli metaller de benzer problemlerden muzdariptir. Birçok ülkede devlet, altını ve gümüşü katma değer vergisine ve/veya sermaye kazancı vergisine tabi tutar. Bu, onları günlük işlemlerde kullanma açısından itibari para birimlerine karşı rekabet edemez hale getirir.
Serbest Piyasa Parasının Anahtarı Devletin Yapısını Bozmaktır
Aslında, bugün bildiğimiz türden bir devlet olduğu sürece, parada bir serbest piyasanın ortaya çıkması mümkün müdür? Devlet, muhtemelen çoğunuzun bildiği gibi, vatandaşlarından vergi alma hakkıyla nihai karar almanın bölgesel tekelcisidir. Haklı olarak, bu tür bir devletin herhangi bir rakibini itibari paraya karşı ezmek ve serbest bir para piyasasının ortaya çıkmasını engellemek için elinden gelenin en iyisini yapacağını bekleyebiliriz.
Dolayısıyla, parada serbest bir piyasa istiyorsak, akla uygun mantıklı sonuç şudur: (bugün bildiğimiz şekliyle) devleti reforme etmemiz, yapıbozuma uğratmamız gerekiyor.
Şimdi rahatsız edici bir gerçek ortaya çıktı, çünkü devlet muhtemelen seçebileceğiniz en şiddetli düşmandır. Zafere ulaşmayı nasıl umabiliriz?
Eh, kesinlikle sihirli bir büyü yoktur. Olası ve basit bir strateji insanların iç benliklerine hitap etmek olabilir ve bu onların kendi kaderini tayin hakkıdır.
Kendi kaderini tayin hakkı devredilemez ve tartışılmaz bir gerçektir. Her birey kendi bedeninin ve saldırgan olmayan yollarla (başkasının malının fiziksel bütünlüğünü ihlal etmeden) edindiği malların sahibidir. Mantıksal bir çelişki yaratmadan bu sözleri tartışamayız.
Kendi kaderini tayin hakkı, bir devletin vatandaşlarının, özgürce yürütülen bir referandum yoluyla, artık o devletin üyesi olmak ve bağımsız bir devlet kurmak istemediklerini veya kendilerini başka bir devlete bağlamak istemediklerini bildirme hakkına sahip oldukları anlamına gelir. Başka bir deyişle: kendi kaderini tayin hakkı, ayrılma hakkını, yani insanların büyük devleti parçalama ve onu daha küçük birimlere ayırma hakkını içerir.
Daha küçük siyasi birimler daha az güçlü, daha barışçıl ve serbest piyasa yönelimlidir. Vergilendirmeyi düşük tutarlar, hatta vergisiz bir şekilde süreci yürütüp daha zengin olabilirler. Örneğin Şanghay, Hong Kong, İsviçre, Lihtenştayn veya Monako'yu düşünün. Bunun nedeni, küçük siyasi birimlerin sermaye ve yetenekler için diğer siyasi birimlerle rekabet etmesi gerektiğidir. Kendilerine iyi davranmalıdırlar. Aksi takdirde insanlar ve sermaye kendi topraklarını terk edecektir. Çok sayıda küçük siyasi birim göz önüne alındığında, bazılarının serbest para piyasasına izin vermesi, hatta teşvik etmesi ve taklitçiler yaratan bir örnek oluşturması için iyi bir şans var.
Sonuç
“Parayı Yeniden Harika Yapmak”da hangi yolun en etkili olacağını söylemek zor.
Belki de kripto para topluluğu bir şekilde devleti (bugün bildiğimiz gibi) sona erdirmeyi başaracak ve yerine gerçekten serbest bir para piyasası bırakacaktır.
Ancak, daha geniş kitleyi iyi paranın ne olduğu ve kötü paranın ne olduğu konusunda eğitmeye devam edersek ve aynı zamanda devletin maskesini düşürmeye devam edersek (bugün bildiğimiz gibi), her bir insanın kendi kaderini tayin etme hakkıyla bağdaşmadığını ve ihlal edildiğini gösterirsek kesinlikle bir zararı olmaz.
Her halükarda, para tekelini devletin elinden çekip almak son derece önemlidir. Aksi takdirde, özgür toplumun (ya da ondan geriye kalanların) hayatta kalabileceğine dair gerçekten çok az umut vardır.
Yazar - Thorsten Polleit
Çevirmen - xxx
