23/03/2018 - Saifedean Ammous
⏪ Önceki Bölüm - Sonraki Bölüm ⏩
1950’lerde ilk tam programlanabilir bilgisayarın üretilmesiyle başlayan küresel telekomünikasyon devrimi, yaşamın maddi yönüne giderek artan bir şekilde sokuldu ve bugüne değin çağlardır süren sorunlara mühendislik çözümleri sundu. Bankalar ve yeni işletmeler, ödemeler ve kayıt işleri için bilgisayar ve ağ teknolojisini kullanırken, bu inovasyonların hiçbiri yeni bir para biçimi sağlamadı ve yeni bir para biçimi sunmaya çalışan tüm inovasyon girişimleri başarısız oldu. Bitcoin para sorununa gerçek dijital çözümdür. Bitcoin’e baktığımızda satılabilirlik, sağlamlık ve egemenlik sorunlarına potansiyel bir çözüm görürüz. Bitcoin son 9 yılda pratikte neredeyse hiç başarısızlığa uğramadan işlediği gibi önümüzdeki 90 yıl boyunca da aynı şekilde devam ederse, beklenmedik enflasyonlara karşı dirençli ve zaman içinde, bölgeler arasında oldukça satılabilir, üzerinde bireylere egemenlik tanıyan bu para, ilgi uyandıran bir şekilde para problemine çözüm olacaktır. Bitcoin bugüne kadar olduğu gibi işlemeye devam ederse, insanoğlunun bugüne kadar para olarak kullandığı deniz kabukları, tuz, büyükbaş hayvanlar, kıymetli metaller ve hükümet banknotları -modern dünyamızda tuhaf bir anakronizm olarak- modern bilgisayarın yanındaki abaküsler gibi gözükebilir.
Metalürjinin boncuklar, deniz kabukları ve diğer artifaktlardan daha üstün para problemine nasıl çözüm bulduğunu, düzenli para basmanın altın ve gümüş sikkeleri piyasaya sürerek düzensiz metal parçalardan daha üstün bir para biçimi yarattığını önceki bölümlerde gördük. Ayrıca, altına dayalı bankacılığın, dünya para standardının altın tarafından domine edilmesini sağlayarak gümüşün parasal olarak piyasadan silinmesine nasıl sebep olduğuna tanıklık ettik. Altının merkezîleşmesinden ölçekler arası daha satılabilir olan altına dayalı hükümet parası ortaya çıktı, ancak bu, paranın sağlamlığını ve egemenliğini yok eden hükümetin para arzını genişletmesi ve baskıcı kontrolleriyle birlikte geldi. Bu yolda atılan her adımda, insanların kullandığı para standardını teknolojik gelişmeler ve realiteler şekillendirdi, meydana gelen sonuçlar ekonomiler ve toplum açısından çok büyüktü. Sezar yönetimi altındaki Romalılar, Konstantin yönetimi altındaki Bizanslılar ya da Avrupalılar gibi sağlam bir parasal standart seçen toplumlar ve bireyler bunun çok faydasını gördüler. O’Keefe’nin adalarına gelişiyle Yap Adalılar, cam boncuk kullanan Batı Afrikalılar ya da 19. yüzyılda gümüş standardındaki Çinliler gibi ucuz para ya da teknolojik olarak düşük para seçen toplumlar da ağır bir bedel ödediler.
Dijital çağda doğan, son birkaç on yılda gerçekleşen teknolojik inovasyonu kullanan ve dijital para yaratma girişiminin üzerinde inşa edilen Bitcoin, para problemine yeni bir teknolojik çözümü temsil eder. Nedenini anlamak için, Bitcoin’in parasal özelliklerine ve ağın kuruluşundan bu yana ekonomik performansına odaklanacağız. Tıpkı altın standardı üzerine yazılan bir kitabın altının kimyasal özelliklerini tartışmayacağı gibi, bu bölüm de Bitcoin ağının nasıl çalıştığını çok derin incelemeyecek, daha ziyade Bitcoin’in parasal özelliklerine yoğunlaşacaktır.