Neososyalist Çin, İsveç ve diğer birçok devlet herkese dijitalleştirilmiş merkez bankası parası vermek istiyor. Avrupa Merkez Bankası (ECB) da böyle bir plan üzerinde çalışıyor. Bir an önce “dijital Euro Merkez Bankası parasını” piyasaya sürmek istiyor. Çoğu ekonomist giderek dijitalleşen bir dünyada önemli ve vazgeçilmez bir adım olarak “inovasyon”u övüyor.
ECB ayrıca, dijital bir Euronun herkes için erişilebilir, sağlam, güvenli, verimli ve yürürlükteki yasalara uygun olacağını ilan ederek niyetlerini bildirmek istiyor. Bununla birlikte, dijital bir Euro çıkarıldığında bir gözetim devleti rejimi olma yolunun önemli ölçüde hızlanacağı açık olmalıdır. Fakat bu konuda fazla ileri gitmeyelim.
Dijital bir Euro, bugün dolaşımda olan Eurodan “daha iyi para” değildir. Planlanan dijital Euro itibari paradır, tıpkı Euro nakit ve Euro banka bakiyelerinin itibari parayı temsil etmesi gibi: hepsi Euro üretiminin tekeline sahip olan ECB tarafından "yoktan" yaratılmıştır. Tıpkı mevcut Euro da olduğu gibi, dijital Euro miktarı her an artırılabilir, hiçbir şey tarafından desteklenmez ve dijital Euro yüzde 100 devalüasyon riski taşır. Daha önce belirtildiği gibi, bir dijital Euro itibari Euro olacaktır.
Dijital Euro ya "hesaba dayalı" olabilir - siz onu ECB nezdindeki bir hesapta tutarsınız - ya da "belirteç tabanlı" olabilir - para kullanıcıları bir uygulama aracılığıyla akıllı telefondan akıllı telefona aktarılabilen bir "belirteç" alır. Ödeme işlemlerinde “anonimlik” ummak her iki durumda da beyhude olacaktır, korkmak gerekir.
Çin'e bir bakış muhtemelen yolculuğun nereye gittiğini gösteriyor: Çin dijital merkez bankası parasının "kontrollü bir anonimliğe" sahip olması gerekiyor. Başka bir deyişle, "yalnızca" Çin Halk Bankası, yani Çin Komünist Partisi, ödeme işlemi verilerine erişebilmelidir.
ECB, dijital Euronun nakit ve banka bakiyelerinin “tamamlayıcısı” olduğunu söylüyor. Ama bu inandırıcı değil. Çünkü nakit ödeme yapanlar açıkçası bunu uygun buluyor ve anonimliklerini sağlamak istiyorlar. Aksi takdirde, elektronik olarak ödeme yapacaklardı, yani bakiyeleri PayPal, Apple Pay veya banka veya kredi kartları aracılığıyla transfer edeceklerdi.
Bu bağlamda, kişilerin sadece ödeme amacıyla nakit tutmadığını belirtmek gerekir. Ayrıca, örneğin banka arızalarına karşı kendilerini korumalarını veya internet bankacılığından bağımsız olmaları için elektrik kesintilerinde bile likit olmaları için nakit bulundururlar.
Bununla birlikte, ECB'nin dolaşımdan nakit çekmekle daha fazla ilgilendiğine dair şüphe kolayca reddedilemez. Yalnızca elektronik ödemeler mümkün olursa, “finansal mahremiyet”ten geriye kalan çok az şey gitmiş olacaktır. Vatandaş, devletin ve yararlanıcılarının beğenisine göre tamamen şeffaf hale gelecektir.
Nakit geri itildiği veya tamamen ortadan kaldırıldığı anda, para politikası yapıcıları, borcun değerini düşürmek için sınırsız bir negatif faiz oranı politikası uygulayabilir. Müşteriler “banka bilançosu”ndan çıkamaz; son kaçış kapısı da daha sonra kilitlenir.
Dijital bir Euronun nakit karşısında doğal olarak üstün gelmesi pek olası değil. Bunun yerine, AMB nakit kullanımını cazip olmaktan çıkarmak zorunda kalacaktır: ATM'lerdeki ücretleri artırarak veya nakit ödemeler için üst limitler yoluyla nakit maliyetlerini artırarak veya nakitin sosyal olarak damgalanması yoluyla (anahtar kelimeler: kara para aklama, terörün finansmanı vb.)..
Dijital Euro, bitcoin gibi kripto birimleriyle rekabet etmez. Ne de olsa, dijital bir euro - daha önce de belirtildiği gibi - devlet tarafından verilen itibari paradır ve tam olarak daha iyi para arayanların elinde tutmak istemediği şey budur.
Bunun yerine, dijital avronun hedef grubu, temelde avronun şu anki durumundan memnun olanları ve olası bir bankacılık çöküşünden endişe duyanları içerir. Bu grup muhtemelen dijital Euro için potansiyel bir hedef müşteri olarak gündeme gelen oldukça fazla sayıda insanı temsil ediyor.
Plan, dijital Euro ile 1:1 Euro nakit ve ticari banka bakiyesi değişimine izin vermektir. Ekonomik olarak konuşursak, bu, AMB'nin Euro bankalarının yükümlülüklerini fiili olarak sigortaladığı anlamına gelir: AMB, şüphesiz bir yıldız olan kredi itibarını Euro ticari bankalarına aktarır.
1:1 değişim seçeneğiyle, ECB'nin Euro üretiminin tekeline sahip olduğu için, kimsenin Euro ticari bankalarında tutulan para bakiyelerini kaybetme konusunda endişelenmesine gerek yok. ECB iflas edemez; tutarı ne olursa olsun, ödeme yükümlülüklerini yerine getirmek için istediği zaman avro yaratabilir.
Bununla birlikte, banka iflas ederse ve mevduat koruma fonu başarısız olursa, kimsenin ticari bir bankada tutulan bakiyelerinin kaybedilmesinden endişe etmesine gerek yok. Dijital bir Euro kamu tarafından kabul edilirse, Euro ticari bankalarının çöküşü senaryosu pek olası değil; Euro para ve kredi sistemi, AMB'nin her şeye kadir gücü tarafından her zamankinden daha fazla desteklenecektir.
İyi bilindiği gibi, Karl Marx ve Friedrich Engels, Komünist Manifesto'larında (1848) uygulanması komünizme yol açacak on "önlem" adını verdiler. Beşinci tedbir ise şu şekildedir: “Devlet sermayeli ve münhasır tekel sahibi bir ulusal banka tarafından kredinin devletin elinde merkezileştirilmesi.” Dijital bir avronun çıkarılması ve bunun sonucunda ortaya çıkan sonuçlar, kuşkusuz, Marksistlerin arzu ettikleri devrim vizyonunu gerçekleştirmede önemli bir adımdır.
Yazar - Thorsten Polleit
Bu yazı mises.org sitesinin ''The Dangers Lurking behind a Digital Euro'' adlı yazının çevirisidir.
