Kendim de eski bir akademisyen olarak, metodoloji üzerine bitmek bilmeyen tartışmalardan birçok hoş olmayan anılarım var. Bu konular arasında, kantitatif yöntemlerin ekonomide nasıl kullanılması gerektiği ve ekonomik yasaları ve aksiyomları keşfetmek ve rafine etmek için (eğer varsa) ne zaman uygun olduğu sorusudur.
Ancak bu konuları tartışanlar sadece akademisyenler değil. Örneğin, bu fikirle –gerçekten bir stereotiple– karşılaşmış olan sıradan akademik olmayanlardan, Avusturya okul ekonomisinin “matematikten nefret” etmesini savunan haberlerini almaya devam ediyorum.
Nitekim, Mises Enstitüsü etkinliklerine katılan bazı kişilerde veya mises.org'daki yorum bölümüne katılanlar arasında bu soruyla hala ara sıra karşılaşılmaktadır.
Öyleyse, bu konuyu akademik olmayanların bakış açısından ele alalım: İnsanlar neden Avusturyalıların “matematikten nefret ettikleri” fikrine sahipler?
Pek çok efsane ve klişe gibi, bu fikir de bazı gerçeklere dayanıyor.
Ludwig von Mises ve daha sonra Misesçi geleneğin iktisatçıları, konu “ekonomi yapma” söz konusu olduğunda nicel yöntemlerin kullanımını gerçekten eleştirdiler.
Ancak Mises ve birçok Avusturyalı için "ekonomi" çok özel bir şeydir ve ekonomi tarihini veya ekonomideki eğilimleri tanımlamayı içeren benzer alanları içermez. Nicel yöntemlere ilişkin bu şüphecilik, daha geniş dünyanın incelenmesinde ve gösterilmesinde verilerin kullanımına genel bir muhalefet olarak yorumlanmaya yönelik değildi.
Öyleyse, "matematiğin" bir problem olduğu bu belirli yollar nelerdir? Ve matematik ne zaman faydalıdır?
İktisat Teorisi -Az Anlaşılan- Niceliksel Araçlar Gerektirmez
Mises ve Avusturyalılar için ekonominin amacı, ekonomik eylemler ve olaylar arasındaki nedensel ilişkileri tanımlayarak ekonominin nasıl işlediğini açıklamaktır.
Örneğin, asgari ücret artışının etkilerini düşünürken, ekonomi, bu artış sonucunda ne olduğunu anlamamıza yardımcı olmalıdır. Yani, ücret artışı ile bundan sonra gelenler arasındaki sebep-sonuç ilişkisi nedir? Görünüşe göre Mises'in yöntemleri bize, diğer her şey eşit olduğunda, hükümet emeğin fiyatını artırmaya zorlarsa, emek talebinin düşeceğini söylüyor.
Mises'e göre, bu açıklamanın ayrıntıları, fiyat yükseldiğinde insanların daha az bir mal veya hizmet talep ettiği gerçeği etrafındaki temel aksiyomlardan ve yasalardan çıkarılabilir.
Daha genel olarak ekonomi, büyük ölçüde, insanlar hakkında kesin olarak bildiğimiz birkaç şeyi alma (örneğin, insanlar hareket ettiğinde, hayatlarını bir şekilde iyileştirme umuduyla hareket ederler) ve bu bilgiyi, artan ücretler gibi daha karmaşık fenomenlerin etkilerini ortaya çıkarmak için kullanma sürecidir.
Bu, karmaşık matematiksel hesaplamalar gerektirmez, çünkü tümevarımlı bir yaklaşımda olduğu gibi, tümdengelim çok sayıda nicel gözlem gerektirmez. Fizikte olduğu gibi tümevarım kullanıldığında, örneğin çok sayıda özel gözlem ölçülür ve genel bir sonuca varmak için kullanılır. Kendisine ekonomist diyen bazı kişiler elbette bu yöntemi deniyor. Pek çok asgari ücret artışı vakasına bakıyorlar ve ücret artışıyla ondan sonra gelen olaylar arasındaki korelasyonları belirlemeye çalışıyorlar. Veriler bazen ücret artışının zorunlu olduğu bir bölgede istihdamın arttığını gösteriyor. Bazen ise aşağı indiğini gösterir. Bu iktisatçılar daha sonra bunun hakkında durmadan tartışırlar. Bununla birlikte, hiçbir durumda, bu şekilde bir korelasyon tanımlamak, istihdamın neden arttığını veya azaldığını açıklamaz ve bu yöntemler, ekonomide meydana gelen sayısız diğer olayın tüm gürültüsünü-olumsuzluklarını ortadan kaldırmaz.
Mises, sosyal bilimler için bu yaklaşımı reddetti - bu nedenlerden biri, deneylerin sosyal bilimlerde tekrarlanabilir olmaması ve ekonomik fenomenlerin izole edilemeyeceğiydi. Ücret emirleri ve istihdam seviyeleri gibi olaylar arasındaki bağlantıları anlamak için, ihtiyaç duyulan şey bir teoridir. Mises, Human Action'da şöyle yazıyor:
Ceteris paribus, talepteki artışın fiyatlarda bir artışla sonuçlanması gerektiği görüşü, deneyimden kaynaklanmamaktadır. Hiç kimse ceteris paribus pazar verilerinden birinde bir değişiklik gözlemleyebilecek durumda değildi ve olmayacak. Makul hiçbir insan, fiyat ve arz arasındaki ilişkilerin genel olarak veya belirli metalar açısından sabit olduğunu iddia edemez. Aksine, dış olayların farklı insanları farklı şekillerde etkilediğini, aynı kişilerin aynı dış olaylara tepkilerinin değiştiğini ve bireyleri aynı şekilde tepki veren erkek sınıflarına atamanın mümkün olmadığını biliyoruz.
Yani, temel aksiyomları ve yasaları belirleme işindeysek, piyasadaki bir dizi işlemi gözlemlemek tek başına bize bilmemiz gerekenleri söylemez. Sonuçta, bu gözlemlerin hiçbiri bize çeşitli dış olayların sonucu ne derece etkilediğini söylemiyor. Bir işverenin bir işçiyi işe alma kararı, sadece asgari ücretteki değişikliklerle izole edilemez. Diğer faktörler her zaman oyundadır. Eşit tutulan her şeyle hiçbir şey olmaz (ceteris paribus).
Böylece, temel aksiyomlardan tümdengelimli akıl yürütme gerekli hale gelir.
Ekonominin Matematik Gerektirmediği Gerçeği, Matematiğin Bizi Aydınlatamayacağı Anlamına Gelmez
Ama burada bir kilit nokta var: Mises kesinlikle iktisadın bize insan deneyimi hakkında bilmemiz gereken her şeyi söylediğini ya da insan uygarlığının bazı büyük teorilerinin ekonomi ya da tümdengelimli akıl yürütme yoluyla elde edilebileceğini öne sürmedi. Yine de, ödevlerini yapmayan Avusturyalıların bazı eleştirmenleri, aslında birçok Avusturyalı'nın, fizik bilimleri dışında bilmemiz gereken her şeyin deneysel araştırma yapılmadan elde edilebileceğini düşündüğünü öne sürüyorlar. Mises bunu asla söylemedi. Aslında kimse bunu düşünmüyor.
Mises'in Avusturya yöntemleri ile nicel yöntemler arasındaki ilişkiyi incelerken, ekonominin kapsamının oldukça sınırlı olduğunu belirtmek önemlidir. Nitekim, Mises yazılarında psikoloji gibi diğer alanların alanı olarak kaç farklı insan düşüncesi ve deneyimi olduğunu defalarca açıklamaktadır.
Bununla birlikte, bugün pek çok insan, iktisat ile Mises'in anladığı gibi aslında iktisat olmayan birçok alanı karıştırmaktadır. Örneğin Mises, “İstatistik, fiyatlar ve diğer ilgili insan eylemi verileriyle ilgili tarihsel gerçeklerin sunulması için bir yöntemdir. Ekonomi değildir ve ekonomik teoremler ve teoriler üretemez. Fiyat istatistikleri ekonomi tarihidir. "
Ayrıca şöyle yazıyor: "İktisat tarihi, tanımlayıcı iktisat ve iktisat istatistikleri elbette ekonomi tarihidir."
Başka bir deyişle, insanların genel olarak ekonomi olarak gördüklerinin çoğu aslında tarih. Bu, tarihin aşağılık olduğu anlamına gelmez. Mises tarihçilerin düşmanı değildi. Mesela Mises için, örneğin 1935'te banka rezervleri üzerine yapılan bir çalışma ekonomik bir çalışma değildir. Bu tarihsel bir çalışma. Açıklayıcı ekonomi olan Mises'in iktisadının aksine, tanımlayıcı ekonomidir.
Mises dahil pek çok Avusturyalı'nın tarihsel bilgilere danışmaktan ve hatta bunlar hakkında yazmaktan hoşlandığını da belirtmek gerekir.
Per Bylund'un belirttiği gibi:
Ampirik çalışmalar ("tarih") Avusturya ekonomisinde önemlidir ve ana akım ekonomiden daha geniş bir kapsama sahiptir. Mises, Viyana Ticaret Odası'nda uygulamalı araştırmalarla çalıştı ve Hayek'i ilk müdür olarak atadığı Avusturya İş Döngüsü Araştırma Enstitüsü'nü kurdu. Hayek, daha sonra kendisine Nobel Ödülü kazandıran iş döngüsü araştırmalarının çoğunu burada yaptı. Eleştirmenlerin anlayamadığı şey, Avusturyalıların bir hipotezler toplamı değil, doğru, genel ifadelerden oluşan daha dar bir teori tanımıdır. Avusturya ekonomi teorisi, eksik ve kesin olmayan gözlem ölçümleri kullanılarak geliştirilemez. Ancak bu, Avusturyalıların deneysel araştırma yapamayacağı veya yapmayacağı anlamına gelmez.
Tabii ki Murray Rothbard, tarih kitapları ve tarih makaleleri olan çok sayıda kitap ve makale yazdı.
Nicel Yöntemler Çok Yararlı Olur
İktisat tarihi ve iktisatla ilgili konularda istatistiksel çalışmalar güzel şeylerdir. İşte bu çalışmaların nasıl gerekli olduğuna dair bir örnek:
Antikapitalist sol, dünyanın onlarca yıldır serbest piyasa ekonomisinin hakimiyetinde olduğunu ve dünyanın dört bir yanındaki politika yapıcıların, sözde “neoliberal” ekonomileri neredeyse hükümet müdahalesinden arındıran büyük miktarda özgürlükçü politikalar uygulamaya koyduğunu iddia etmeyi sever.
Bu doğru mu?
Ekonomik teoremler veya tümdengelimli akıl yürütme kullanarak bir sonuca varamayız. Soru ampirik bir sorudur: Son yıllarda siyasi kurumlar ''bırakınız yapsınlar'' sürecinde mi? Soruyu cevaplamak için, vergi gelirlerini, vergi oranlarını, hükümet düzenlemelerini ve toplam devlet çalışanı sayısını incelemeliyiz. Büyük miktarda veriyi derlememiz gerekebilir.
Veriler gerçekten hükümetlerin geçmişte olduğundan daha fazla vergi geliri topladığını ve piyasaları düzenlediğini gösteriyorsa (gerçekte olduğu gibi), o zaman şöyle diyebiliriz: “Ampirik kanıtlar antikapitalistlerin yanlış olduğunu gösteriyor. Dünya, serbest piyasa liberteryenleri tarafından yönetilmiyor."
[Devamını Okuyabilirsiniz: Ryan McMaken'den "Hükümetin Ne Kadar Büyüdüğünü Gösteren Altı Grafik]
Açıkçası, bazı nicel yöntemler kullanmadan bu soruyu cevaplayamazdık.
Dahası, ampirik veriler, belirli ekonomik yasaların ve aksiyomların ne kadar doğru olduğunu göstermede anahtar olabilir.
Örneğin, Mises'in çalışması bize ekonomik patlamaların ve çökmelerin yapay kredi genişlemesinin bir ürünü olduğunu gösteriyor. Bu, Mises'in tümdengelimli yöntemleriyle açıklanan ve keşfedilen bir ekonomik yasadır.
Ancak bir antikapitalist, "2009 mali krizi mali piyasaların neredeyse hiç denetimsiz olması gerçeği neden oldu! Ayrıca, açgözlülük yüzünden kaza oldu! "
Şimdi, ekonomi tarihi ve ampirik bilgiler olmadan, bu antikapitalist iddiayı çürütmek, çok genel bir teorik yol haricinde çok zor. Öte yandan, aslında finansal piyasaların "neredeyse düzenlenmemiş" olmaktan başka bir şey olduğunu gösterirsek ve "açgözlülüğün" 2007'de birdenbire daha yaygın hale geldiğine dair hiçbir kanıt olmadığına işaret ederek, Mises'in teorisini açıklamak çok daha kolay olur. Ampirik açgözlülük ve düzenleme sorunu, Mises'in teorisinin doğru olduğunu "kanıtlamaz" veya çürütmez. Ampirik bilgi açıklamaya yardımcı olur, ancak Mises'in teorisi gerçeklere uyar.
Öyleyse, Avusturyalıların "matematikten nefret ettikleri" veya nicel yöntemlerin işe yaramaz veya bir şekilde küçümseyici olduğu fikrini sonsuza dek terk edelim. Öyle düşünmüyorlar.
Yazar - Ryan McMaken
Bu yazı mises.org sitesinin ''Do Austrians "Hate Math"?'' adlı yazının çevirisidir.
